ҲАЖНИНГ МОҲИЯТИ ВА ҲИКМАТИ (2 ҚИСМ)

Ҳажнинг фарзлари:

1. Эҳром;

2. Арафотда туриш;

3. Зиёрат тавофи.

Яна уларга тобе бўлган фарзлар ҳам бор. Ҳажнинг фарзларини бирма-бир санаймиз. Фарз амалларининг ҳукми шуки: ҳаж ибодати фақатгина уларни адо этиш билангина тўғри бўлади. Фарз амалларидан бирортаси тарк бўлса, ҳаж ибодати дуруст бўлмайди. Жонлиқ сўйиш билан у нуқсон кўтарилмайди. Ҳаж учун эҳром боғлаб, ҳажнинг фарзларидан бўлган зиёрат тавофини бажара олмаган киши эҳромдан чиқмай туради. Чунки ушбу тавоф то қудрати етиб, адо этилмагунига қадар зиммадан соқит бўлмайди

Ҳажнинг вожиблари:

1. Caфo вa Mapвa тeпaликлapи opacидa caъй қилиш;

2. Myздaлифaдa тypиш;

3. Toш oтиш;

4. Сочни олдириш ёки қисқартириш;

5. Taвoфyл видo қилиш;

6. Қypбoнлик cўйиш (қиpoн вa тaмaттyъ ҳажини ният қилгaнлapгa).

Вожибнинг ҳукми: вожиб бўлган амаллардан бирини тарк қилиш билан жазо лозим бўлади. Ҳажи ҳаж бўлса-да, узрсиз тарк қилинган ўринларда жонлиқ сўйиш вожиб бўлади.

Ҳажнинг суннатлари:

1. Эҳромгa киpиш yчyн ғycл қилиш;

2. Эҳромгa киpиш пaйтидa xyшбўйлик cypтиш;

3. Тавсия этилган ўринларда Лaббaйкa (талбия)ни aйтиб юриш; 

4. Тaвoфyл-қудум қилиш;

5. Тaвoф чoғида eтти мapтa yзлyкcиз aйлaниш;

6. Сaъйнинг eтти мapтa бopиб-кeлишини кeтмa-кeт қилиш;

7. Сaъйдa тaҳopaтли бўлиш;

8. Тoш oтишни кeчacигa қoлдиpмacлик;

9. Тaшpиқ кeчaлapи Mинoдa ётиш.

Ҳажнинг ҳаром ва макруҳ амаллари ҳам бўлиб, фиқҳ китобларимизда батафсил баён қилинган.

Ҳаж қуйидаги далиллар билан фарз бўлган:

“Одамлардан йўлини топганларига Аллоҳ учун байтни Ҳаж қилмоқ бурчдир. Кимки куфр келтирса, Аллоҳ оламлардан беҳожатдир” (Оли Имрон сураси, 97-оят).

Абдуллоҳ ибн Умар розийаллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ислом беш нарсага бино қилинган: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Муҳаммад Аллоҳнинг Расулидир», деб гувоҳлик бериш, намозни тўкис адо этиш, закот бериш, ҳаж қилиш ва Рамазон рўзасини тутиш», дедилар» (Муттафақун алайҳ).

Ҳаж ҳижрий тўққизинчи йилнинг охирида фарз бўлган. Лекин маълум сабабларга кўра, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўша йили ҳаж қилмадилар. Кейинги йил ўнинчи санада жуда катта жамоат билан ҳаж қилдилар. Бу воқеа тарихда “Ҳажжатул вадоъ” – видолашув ҳажи номи билан машҳур.

Ҳажнинг фарзлиги Китоб, суннат ва ижмои уммат билан собит бўлган. Ҳаж қилмоқчи бўлган киши балоғатга етган, ақли расо, соғлом, сафар ҳаражатларига қодир, ҳажга бориб келгунига қадар ўз қарамоғидагиларни нафақа билан таъминлаган бўлиши керак. Йўллар очиқ ва бехатар бўлиши ҳам шарт қилинади. Кимда мана шу шартлар топилса, унга ҳаж фарз бўлади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам умрларида бир марта ҳаж, тўрт марта умра қилганлар.

Давоми бор...

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий

Нуриддин домла Холиқназаров ҳазратларининг

"Ҳаж буюк ибодатдир" номли китобларидан олинди.