ЎЗИНГ БЎЛИБ ЯШАГИН

 “كُن بَسيطا تَكُن أجمل”

“وعش كمآ أنت”

“لا تتصنع شخصيات من أجل أحدهم”

“فَمَن لآ تعجِبُه ذآتك لآ يَستحِقُّك”

Шоир бу жумлалари билан инсон ўз табиий ҳолида бўлиши ва бошқалар учун ўзлигини ўзгартиришга уринишдан тийилишга чақиради. Жумлада шижоат ва  ҳаётий маслаҳатлар қуйидагича ифодаланган:

1. Содда ва табиий бўлиш: “كُن بسيطاً تكن أجمل” (Оддий бўл, шунда янада гўзал бўласан) ибораси инсонни соддаликда гўзаллик борлигини тушунишга ундайди. Бу, сунъийлик ва ортиқча кўринишлардан, ўзлигини сақлашни тарғиб қилади.

 2. Ўзлигингни қадрлаш: “و عش كما أنت” (Ўзинг бўлиб яшагин) жумласи инсоннинг ўз табиий ҳолатини, ўз қадр-қимматини ҳурмат қилиш кераклигини таъкидлайди.

3. Сунъийликдан воз кечиш: “لا تتصنع شخصيات من أجل أحدهم” (Бировлар учун ўзингни бошқа одам қилиб кўрсатма) ибораси бошқаларга ёқиш учун ўзини ўзгартириш зарарини кўрсатади. Инсон ўзлигини сақлаганида ҳақиқий ҳурмат ва эътибор қозонади.

4. Ҳаққоний муносабатлар: “فمن لا تعجبه ذاتك لا يستحق” (Кимга ўзлигинг ёқмаса, у сенга лойиқ эмас) ибораси ҳақиқий муносабатлар самимиятга асосланишини эслатади. Ўзлигингни қабул қилмаган одам билан бўлишнинг кераги йўқ.

Ушбу иборалар инсонни ўзини қандай бўлса, шундай қабул қилишга ва бошқалар учун ўзини ўзгартирмасликка чақиради. Шу билан бирга, бошқаларнинг қабул қилиши ёки рад этиши сизнинг қадриятларингизга таъсир қилмаслиги керак, деган фикрни билдиради.

Ўзингизни бошқалар билан қобилият ёки муваффақиятда солиштиришдан эҳтиёт бўлинг. Бу сизни қайғу ва хафагарчиликка олиб келади. Аллоҳнинг буйруқларига қулоқ тутинг: “Бас, сенга берган нарсамни ол ва шукр қилувчилардан бўл!”-деди. (Аъроф, 144 оят).

Одамлар ўз табиатлари, истеъдодлари, шароитлари, замонлари ва жойлари билан бир-биридан фарқланади. Шунинг учун бошқалар билан бўлган севгини ва солиштиришни тарк этинг. Чунки солиштириш ўз-ўзини танқид қилишга олиб келади ва сиз ўзингизни айблайсиз. Шундай дейсиз: “Унда бор нарса менда йўқ, мен фалон кишига ёки олим, савдогар ёки ёзувчи каби бўлолмадим!”

Бу эса солиштириш қоидаси сифатида киритилмаган, чунки сиз дунёда ўзингизга хос яратилгансиз. Сизнинг хусусиятларингиз ва кўринишингиз бошқа бирон-бир инсонга ўхшамайди. Аллоҳ сизга бошқаларда йўқ бўлган қобилиятлар ва имкониятларни берган, бошқаларга эса сизда йўқ бўлган истеъдодлар ва имкониятларни ато этган.

Агар ўзингизни бошқалар билан солиштирсангиз, бу ўзингизга қарши кураш бўлади ва деярли имконсиз бўлган солиштиришга айланади.

Шунинг учун ўз табиатингиз ва феълингизга мос яшанг, одамларни ўз ҳолига қўйинг. Уларнинг ўз қобилиятлари ва истеъдодлари бор, уларга  бу қобилиятларни берган зот сизга ҳам ато қилган.

Шундай экан, ўзингизга ва қобилиятларингизга эътибор қаратинг, Аллоҳ сизга ато этган неъматларга шукр қилинг Аллоҳ зиёда қилади.

Имомиддин Бобоқулов – Имом Термизий ўрта махсус ислом таълим муассасаси ўқитувчиси

Имом Термизий ЎМИТМ матбуот хизмати