ҲОЗИРГИ КУНДАГИ ЁШЛАР ТАРБИЯСИ: МУАММО ВА ЕЧИМЛАР

Ёшлар – ҳар қандай жамиятнинг келажаги ва устуни. Уларнинг тарбияси нафақат оиланинг, балки мактаб, маҳалла ва бутун жамиятнинг зиммасидаги муҳим масъулиятдир. Ҳозирги кунда ёшлар тарбиясига таъсир қилувчи омиллар кўп бўлиб, уларнинг ижобий ёки салбий томонга йўналтирилиши келажакни белгилайди.

Ёшлар тарбиясига таъсир қилувчи омиллар:

1. Оилавий тарбия – Боланинг биринчи муаллими ота-онасидир. Оиладаги меҳр, тарбия ва ахлоқий қадриятлар ёшнинг шахс сифатида шаклланишига асос яратади. Бироқ, ҳозирги кунда баъзи ота-оналар бандлик ёки бепарволик сабабли фарзандларига етарли эътибор бера олмаяпти.

2. Таълим тизими – Мактаб ва олий таълим муассасалари нафақат билим бериш, балки ёшларнинг маънавий-ахлоқий тарбиясига ҳам ҳисса қўшиши керак. Лекин баъзан фақат дарсликлар билан чекланган ҳолда, тарбия масаласига етарли эътибор қаратилмайди.

3. Ахборот технологиялари ва ижтимоий тармоқлар – Бугунги ёшлар интернет ва ижтимоий тармоқларга жуда боғланиб қолган. Бу эса уларнинг реал ҳаётдаги мулоқот қобилиятига, одоб-ахлоқига ҳам таъсир кўрсатмоқда. Нотўғри ахборот, зарарли контент ва ёт ғоялар ёшларнинг онгига салбий таъсир қилиши мумкин.

4. Дўстлар ва атроф-муҳит – Ёшларнинг кимлар билан дўстлашиши, қандай муҳитда тарбия топиши ҳам муҳим омилдир. Яхши дўстлар инсонни юксалтиради, ёмон дўстлар эса уни тубанликка етаклаши мумкин.

5. Диний ва миллий қадриятлар – Ўз маданияти, дини ва миллий қадриятларини англаган ёшлар одатда ижобий ҳаёт йўналишини танлайди. Лекин баъзи ёшлар ўз илдизларидан узоқлашиб, бегона ғояларга берилиб кетмоқда.

Муаммолар ва уларнинг сабаблари

Ҳурмат ва ахлоқий қадриятларнинг сусайиши – Баъзи ёшлар катталарга ҳурмат билан муносабатда бўлиш, одоб-ахлоқ қоидаларига риоя қилиш каби қадриятларни унутиб бормоқда.

Ота-оналар ва фарзандлар ўртасидаги алоқа заифлашиши – Баъзи ота-оналар болаларининг ички дунёсини тушунмайди ёки уларни тарбиялашда фақат моддий таъминотни асосий омил деб билишади.

Нотўғри ҳаётий мақсадлар – Кўпчилик ёшлар шахсий ривожланиш ўрнига, фақат моддий бойлик ёки машҳурликка интилмоқда. Бу эса уларнинг маънавий камолотига тўсқинлик қилади.

Ижтимоий тармоқларнинг салбий таъсири – Ёшлар орасида вақтни беҳуда ўтказиш, ёлғон ҳаёт тарзини тарғиб қилиш ва реал ҳаётдан узилиш муаммоси ортиб бормоқда.

Ечим ва таклифлар

1. Оилада мустаҳкам тарбия – Ота-оналар фарзандлари билан яқин мулоқотда бўлиши, уларнинг муаммоларини тушуниб, уларга вақт ажратиши керак.

2. Мактабларда тарбия масаласига эътибор кучайтирилиши – Таълим муассасаларида ахлоқий ва маънавий тарбия беришга кўпроқ урғу берилиши лозим.

3. Интернет ва ижтимоий тармоқлардан тўғри фойдаланиш – Ёшларни зарарли контентдан ҳимоя қилиш ва уларни фойдали билимлар билан шуғулланишга йўналтириш зарур.

4. Ёшлар учун фойдали машғулотлар – Спорт, санъат, илм-фан каби соҳаларга ёшларни кенг жалб қилиш уларнинг бўш вақтини мазмунли ўтказишига ёрдам беради.

5. Миллий ва диний қадриятларни тарғиб қилиш – Ўз тарихини, миллий урф-одатларини яхши билган ёшлар ёт ғояларга берилиб кетмайди.

Жалилов Ёқуб – “Имом Термизий” ўрта махсус ислом таълим муассасаси 3-босқич талабаси

“Имом Термизий” ЎМИТМ матбуот хизмати