Нажмиддин Кубро - Ислом тасаввуфи ва маънавий камолотида тутган ўрни

Нажмиддин Кубро (1145–1221), тўлиқ исми Нажмуддин Аҳмад ибн Умар ал-Кубро, Марказий Осиёнинг машҳур тасаввуф олими, мутасаввиф, шайх ва Кубровия тариқатининг асосчиси ҳисобланади. У Хоразм воҳасининг Кат шаҳрида туғилган ва бутун ҳаёти давомида ислом маънавияти ва тасаввуфи ривожига улкан ҳисса қўшган.

Илмий ва руҳий мероси

Нажмиддин Кубро ўз даврининг машҳур мутасаввифлари, ҳадис ва тафсир илмларининг билимдони эди. У ўзининг чуқур руҳий тажрибалари, кашфиётлари ва тасаввуфий қарашлари билан ажралиб туради. Унинг асосий мақсади инсонни Аллоҳга яқинлаштириш, қалбни поклаш ва комил инсонни тарбиялаш эди. У нафақат ўз замонасида, балки кейинги асрларда ҳам тасаввуф таълимотига чуқур таъсир кўрсатган.

Кубровия тариқати

Нажмиддин Кубро асос солган Кубровия тариқати ўзининг қатъий ахлоқий тамойиллари, зикр амаллари ва руҳий тарбия услублари билан машҳур бўлди. Бу тариқат кейинчалик турли сўфийлик йўналишларига, жумладан, Нақшбандия, Яссавия каби тариқатларга ҳам бевосита ёки билвосита таъсир кўрсатган.

Асарлари:

Нажмиддин Кубро бир нечта муҳим тасаввуфий асарлар муаллифи бўлиб, уларнинг энг машҳурлари қуйидагилар:

Фавоиҳ ал-жамал ва фашатиҳ ал-жалал

Рисола фи таҳзиб ал-акҳлоқ (Ахлоқни тарбиялаш ҳақида рисола)

Усул ал-ашара (Ўн асосий қоидалар) Бу асарларда у қалб поклиги, Аллоҳни зикр қилишнинг фазилати, маънавий камолотга эришиш босқичлари ҳақида чуқур мулоҳазалар юритган.

Ислом динидаги ўрни:

Нажмиддин Кубро ислом динида тасаввуфни ривожлантириш, мусулмонларнинг маънавий ҳаётини юксалтириш борасида катта ҳисса қўшган. У кўплаб шогирдлар тарбиялаб, ислом оламида руҳий тарбия мактабининг асосчиси бўлиб танилган. Унинг йўлини давом эттирган машҳур сўфийлардан бири Саййид Али Ҳамадонийдир.

Нажмиддин Кубро – Марказий Осиё мусулмон маданияти ва тасаввуф тарихида чуқур из қолдирган, ўзининг илмий ва руҳий мероси билан бутун ислом оламида эътироф этилган улуғ шахсдир. Унинг мероси бугунги кунда ҳам ўз долзарблигини йўқотмаган бўлиб, мусулмонлар учун ахлоқий ва маънавий йўл-йўриқ вазифасини бажаради.

Валиев Аҳмадали – “Имом Термизий” ўрта махсус ислом таълим муассасаси 3-босқич талабаси

“Имом Термизий” ЎМИТМ матбуот хизмати